GMO

Τα τρόφιμα και οι ζωοτροφές προέρχονται γενικώς από τα φυτά που καλλιεργεί ο άνθρωπος και τα ζώα που εκτρέφει, εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια. Με την πάροδο του χρόνου, τα εν λόγω φυτά και ζώα με τα πιο επιθυμητά χαρακτηριστικά επελέγησαν για την αναπαραγωγή των επόμενων γενεών τροφίμων και ζωοτροφών. Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, στην περίπτωση των φυτών με μεγαλύτερη αντοχή σε περιβαλλοντικές πιέσεις, όπως ασθένειες, ή σ΄εκείνα που έχουν αυξημένη απόδοση. Αυτά τα επιθυμητά χαρακτηριστικά εμφανίστηκαν μέσω φυσικών τροποποιήσεων της γενετικής σύστασης των εν λόγω φυτών και ζώων. Στο πρόσφατο παρελθόν, κατέστη δυνατή η τροποποίηση της γενετικής σύστασης των ζωντανών κυττάρων και οργανισμών με τη χρήση τεχνικών της σύγχρονης βιοτεχνολογίας, που ονομάζεται γονιδιακή τεχνολογία. Το γενετικό υλικό τροποποιείται με τεχνητό τρόπο, ώστε να αποκτήσει νέες ιδιότητες (π.χ. ανθεκτικότητα του φυτού σε ασθένειες, έντομα ή ξηρασία, ανοχή του φυτού σε κάποιο ζιζανιοκτόνο, βελτίωση της ποιότητας ή της θρεπτικής αξίας των τροφίμων, αύξηση της παραγωγικότητας των καλλιεργειών, αντοχή σε περιβαλλοντικές πιέσεις, όπως ασθένειες, ή με αυξημένη απόδοση). Οι εν λόγω οργανισμοί καλούνται «γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί» (ΓΤΟ). Τρόφιμα και ζωοτροφές που περιέχουν ή αποτελούνται από τέτοιους ΓΤΟ, ή παράγονται από ΓΤΟ, καλούνται «γενετικώς τροποποιημένα (ΓΤ) τρόφιμα ή ζωοτροφές».

Μέχρι σήμερα έχουν εγκριθεί στην Ε.Ε., για χρήση στα τρόφιμα και στις ζωοτροφές, 58 ΓΤΟ (που καλύπτουν τον αραβόσιτο, το βαμβάκι, τη σόγια, την ελαιοκράμβη και τα ζαχαρότευτλα). Εκκρεμούν 58 φάκελοι αιτήσεων, για 17 από τους οποίους διατυπώθηκε θετική γνώμη της EFSA και για 1 διατυπώθηκε γνώμη άνευ συμπεράσματος. Ο κατάλογος των εγκεκριμένων ΓΤ φυτών και το ακριβές πεδίο εφαρμογής της έγκρισής τους είναι διαθέσιμα στο μητρώο της Ε.Ε. για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές, στην ακόλουθη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/food/dyna/gm_register/index_en.cfm.

Η νομοθεσία της Ε.Ε. επιβάλλει την επισήμανση ΓΤΟ σε όλα τα ΓΤ τρόφιμα και ζωοτροφές που περιέχουν, αποτελούνται ή παράγονται από ΓΤΟ, εκτός αν η παρουσία τους είναι μικρότερη από το 0,9% του τροφίμου/ζωοτροφής ή η παρουσία του συστατικού είναι τυχαία ή τεχνικά αναπόφευκτη. Αντίθετα, στην περίπτωση επισήμανσης «χωρίς ΓΤΟ» (που επισημαίνουν δηλαδή ότι τα τρόφιμα δεν περιέχουν γενετικώς τροποποιημένες καλλιέργειες ή δεν έχουν παραχθεί με τη χρήση ΓΤΟ), αυτή δύναται να χρησιμοποιηθεί, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ε.Ε., υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι γενικοί κανόνες για την επισήμανση των τροφίμων και ιδίως ότι οι πληροφορίες που παρέχονται στους καταναλωτές δεν είναι παραπλανητικές. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει συστήματα επισήμανσης «χωρίς ΓΤΟ» για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές τους. Στη χώρα μας, η χρήση της επισήμανσης «χωρίς ΓΤΟ», σε τρόφιμα που δεν περιέχουν γενετικώς τροποποιημένες καλλιέργειες ή δεν έχουν παραχθεί με τη χρήση ΓΤΟ, θεωρείται ότι εμπίπτει στο πλαίσιο της παραπλανητικής διαφήμισης και δεν είναι επιτρεπτή.